Czy warto przejść na dietę bezglutenową?

Czy wprowadzanie do oferty firmy cateringowej posiłków bezglutenowych jest zasadne, skoro w Polsce celiakia dotyka niespełna 2% populacji? Dlaczego tak dużo osób decyduje się na rezygnację z pszenicy i glutenu w swojej diecie nawet bez konsultacji z lekarzem lub dietetykiem?

Jeśli choć w niewielkich stopniu zajmuje was tematyka zdrowego odżywiania – i odżywiania w ogóle, to z całą pewnością zwróciliście uwagę na swoiste wahadło marketingowe, które co jakiś czas próbuje wyeliminować z diety ludzi konkretne składniki żywieniowe. Były już okresy na złe tłuszcze, nadmiar sodu czy białka. Jak można obecnie zaobserwować, wiele firm kładzie nacisk, żeby ich produkty były bezglutenowe lub przyjazne dla wegan. W dzisiejszych czasach są to chyba dwa najpopularniejsze logotypy, które możecie znaleźć na opakowaniach żywności. Gluten jest białkiem występującym w ziarnach zbóż – zwłaszcza w pszenicy, ale także w życie, jęczmieniu i owsie.

Oczywiście dla niewielkiej, bo liczącej około 380 tyś, części konsumentów, u których zdiagnozowano celiakię, unikanie pszenicy i innych pokarmów zawierających gluten jest bardzo ważne. Objawy u osób cierpiących na tę chorobę mogą obejmować nudności, wymioty, skurcze, wzdęcia, bóle brzucha, zmęczenie, a nawet bardzo poważne schorzenia, takie jak choroby wątroby.

 

Dlaczego ludzie decydują się na dietę bezglutenową?

Przyczyny związane z podjęciem decyzji o wyborze tej konkretnej diety są złożone. W badaniach przeprowadzonych w Australii uzyskano wynik, który wskazuje, że zaledwie 1,1 procenta respondentów unika pszenicy z przyczyn wynikających ze zdiagnozowanej celiakii lub dlatego, że u członka rodziny zdiagnozowaną tą nietolerancję. Zdecydowana większość respondentów unikała produktów zawierających gluten z zupełnie innych powodów – głównie z uwagi na walkę z nadwagą luz ze względu na preferencje smakowe.

Wielu respondentów, nie cierpiących na celiakię, unikała żywności zawierającej gluten, by poradzić sobie z szeregiem niekorzystnych objawów, które występowały po spożyciu produktów bogatych w gluten. Wśród najczęściej wymienianych symptomów pojawiały się te, które miały związek z objawami żołądkowo-jelitowymi, ale również poczucie zmęczenia.

Na pytanie, czy mieli jakąś formalną diagnozę, w tym diagnozę nietolerancji, alergii lub celiakii, która wymagała od nich unikania pszenicy, aż 84 procent osób z objawami odpowiedziała, że nie.

 

Na jakich źródłach ludzie opierają się przy podejmowaniu decyzji o wyborze diety bezglutenowej?

 

W Internecie bez trudu można trafić na fora i grupy dyskusyjne, na których stawianie diagnoz lub opisywanie symptomów chorobowych czy alergicznych jest czymś zupełnie normalnym. Z danych pozyskanych od respondentów, którzy zdecydowali się na wyeliminowanie pszenicy, wynika, że zazwyczaj robią to w oparciu o porady pochodzące z takich źródeł, jak lekarze medycyny komplementarnej, np. naturopaci, rodzina, przyjaciele, media i w mniejszym stopniu lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista medyczny.

 

Czy pszenica naprawdę jest taka zła?

Jeszcze kilka lat temu przypuszczano, że spożywanie glutenu dotyczy tak naprawdę tylko osób z nietolerancjami na ten składnik. Okazało się jednak, że oprócz celiakii i alergii na pszenicę, jest także wiele innych schorzeń, które mogą mieć związek ze spożywaniem pszenicy – a może herbicydów, które gromadzą się w nasionach tego zboża, takich jak glifosat. Wymaga to jednak wieloletnich badań.

Aktualnie, siłą napędową większości badań w tym obszarze jest koncepcja nieceliakalnej wrażliwości na gluten. Według tej koncepcji zauważono, że niekorzystne, ale nie alergiczne, reakcje na spożycie glutenu, ustępują po zastosowaniu diety bezglutenowej.

Wiele aspektów nieceliakalnej wrażliwości na gluten pozostaje niejasnych, w tym częstość występowania, zmienność objawów i sposoby leczenia. Trwają również dyskusje dotyczące tego, czy to gluten, czy może inny składnik pszenicy wywołuje zgłaszane objawy.

Dobrym przykładem mogą być na potrzeby tego artykułu fruktany. Są to krótko łańcuchowe węglowodany, które znajdują się w produktach na bazie pszenicy. Dla części populacji fruktany, wraz z innymi krótko łańcuchowymi węglowodanami, mogą wywoływać objawy takie jak wzdęcia, wiatry lub skurcze poprzez zatrzymywanie wody w jelitach lub poprzez szybką produkcję gazu przez bakterie jelitowe.

Dla osób rezygnujących z glutenu bez przeprowadzenie badań nad ewentualną celiakią lub alergią, znalezienie tego, co faktycznie powoduje objawy może być trudne, ponieważ najprawdopodobniej unikają więcej niż jednego składnika diety w tym samym czasie.

Dlatego istnieje ryzyko, że wiele osób podejmując się stosowania diety bezglutenowej bez rozpoznania sprawia, że ich dieta przestaje być zbilansowana.

Niepokojące jest również to, że większość osób z objawami wydaje się omijać konwencjonalne porady lekarskie. Oznacza to, że poważniejsze stany kliniczne mogą pozostać niewykryte.

Oczywiście zachęcamy Was do korzystania z naszych bezglutenowych posiłków, które tworzymy przestrzegając zaleceń związanych z nietolerancją na gluten, ale jednocześnie zachęcamy, żeby przeprowadzić badania w tym kierunku, ponieważ źle zbilansowana dieta może przynieść więcej szkód niż korzyści.